Kan şekerindeki sapmaların hayati önem taşıdığını hepimiz biliyoruz. Diyetisyen Ecem Naz Genç bu sapmalara kaynaklı olabilecek 10 nedeni sıralıyor.
Eğer diyabet, prediyabet, insülin direnci ya da metabolik sendrom tanısı almış biriyseniz kan şekeri dalgalanmalarını önlemek ciddi bir önem taşır. Fakat henüz tanı almış olmasanız bile, risk faktörü olduğunu bilerek kan şekerini belirli aralıklar içinde tutmamız gerektiğini unutmamız gerek.
1) İlk madde yukarıdaki hastalıklardan tanı almış arkadaşlarımız için olacak; hatalı kontroller dalgalanma varmış gibi hissettirebildiği gibi, yine hatalı kontrol kaynaklı yapılan müdahalelerin kendisi de dalgalanmaya sebep olabilir. Bu uygulamaların herhangi birinde gevşek davranmak düşük ve yüksek değerleri tetikler, bu sebeple dikkatli olmalıyız. Kan şekerinin denetimini düzenli yapmak demişken, ilaçları doğru dozda ve zamanda almak çok önemli rol oynar. Çünkü kullanılan ilacın doz ve zamanında yapılan yanlışlıklar şeker düzeyinde ani değişikliklere sebep olabilir.
2) Havalar çok sıcakken ne kadar dikkat etsek de şekerimizde değişim olduğunu hal ve hareketlerimizden hissetmiş olabiliriz. Çünkü sıcaklık kan şekerimizi kontrol etmemizi zorlaştırır, bu gayet normaldir. Bu sebeple vücudun sıvı kaybına dikkat etmemiz gerekir.
3) Kadınlarda ayın belli dönemlerinde kan şekeri ölçüm değerlerinde ufak değişiklikler görülebilir. Adet dönemindeki hormon değişiklikleri kan şekerini yükseltebilir.
4) Şekerli içecekleri iyi tayin etmekte fayda var. Basit şeker içeriği bulunan içecekler kan şekerinin hızlı ve yüksek aralıkta dalgalanmasına sebep olur. Hatta bazı özel kahve çeşitlerinde bile, kan şekerinin ani yükselmesine sebep olacak kadar şeker bulunabilir. Bu sebeple içeceklerin etiketini okumayı ihmal etmeyelim.
5) Herhangi bir sebeple hasta olmak herkes için zordur. Soğuk algınlığından, gıda zehirlenmesine kadar hastalık halinde yaşanan stres, vücuttaki hastalıkla savaşmak üzere hormonları devreye sokar, böylece karaciğer fazladan şeker salgılar.
6) Porsiyon kontrolünü elden bırakmak tatillerde, kutlamalarda, çok özlediğin bir yemeği yediğinde tolere edilse de bunu sürekli hale getirmek yine dalgalanmalara sebep olacaktır. Unutmayın ki her gün almamız gereken belirli karbonhidrat, protein ve yağ oranı var. Bunlarda yaşanan dengesizlik zamanla kan şekerine de yansıyacaktır.
7) Büyük stres kaynaklarının tüm hastalıkların başlangıç noktası olduğunu sıkça kez duymuşuzdur. Tahmin edersiniz ki şeker söz konusuysa burda da stres çok önemli. Ani fiziksel, zihinsel ya da duygusal stres kan şekerinin aniden yükselmesine veya düşmesine sebep olabilir.
8) Günlük karbonhidrat tüketimini gün içine düzenli yaymak kan şekeri seviyelerinde düzenlilik sağlar. Fakat günlük alınması gereken karbonhidrat bir öğünde alınırsa şekerde oynamalar görülür.
9) Gün içinde yeteri kadar su içiyor musunuz? Eğer içmiyorsanız susuz kalmak dolaşım sistemindeki şekeri yoğunlaştırır ve kan şekerinde oynamalar görülür.
10) Düzenli egzersiz yapan bireyler diyabet riski grubunda oldukça alt sıradadır. Egzersiz ve fiziksel aktivite herkes için önemli bir sağlık desteğidir. Fakat kalp atışlarınızı hızlıca artıracak, terletecek şekilde şiddetli bir dayanıklılık egzersizi yapıldığında kan şekeriniz önce pik yapıp sonra düşecektir. Bu sebeple egzersiz ve öğün aralıklarınızı düzenlemede hassas olmalısınız.
Diyetisyen Ecem Naz Genç